Danıştay 10’uncu Dairesi, Basın Kartı Yönetmeliği’nde gazetecilerin tepkilerine neden olan değişikliklerin yürütmesini durdurdu. Gazeteciler Cemiyeti, Türkiye Foto Muhabirleri Derneği ve Türkiye Gazeteciler Sendikası’nın ortak başvurusuyla Danıştay’a taşınan Basın Kartı Yönetmeliği’ndeki 20 Mayıs 2021 tarihli değişikliklerin yürütmesi durduruldu. Danıştay, gazetecilerin görevlerini yapmalarında toplumsal olaylarda görevlerini ispat etmelerinde ve özlük haklarında basın kartının önemi vurguladı ve “Basın kartının mahiyeti incelendiğinde; bu kartın kullanılmasının, basın hürriyeti, düşünceyi açıklama ve yayma hürriyeti, çalışma hak ve ödevi gibi temel hak ve özgürlükleri doğrudan ilgilendirdiği görülmektedir” vurgusunu yaptı. Meslek örgütlerinin yönetmeliğin iptali yönündeki başvurusu esastan görüşülecek.

Kararı değerlendiren Gazeteciler Cemiyeti Başkanı Nazmi Bilgin şunları söyledi:
“Bu karar ‘ben yaptım oldu’ anlayışına karşı, gazetecileri ve basın özgürlüğünü gözeten çok önemli bir karardır. Meslektaşlarımızın basın kartı almasını engelleyen, hukuki belirsizliklerle ve keyfi gerekçelerle basın kartı verip vermeme kararı alan, gazeteci olmayan kişilere, memurlara, İletişim Başkanlığı’nın iş birliği yaptığı tüm kurum ve kuruluş temsilcilerine basın kartı dağıtma imkânı getiren yönetmelik hükümlerinin yürütmesi durdurulmuştur. Meslektaşlarımıza hayırlı olsun. Bu karar, mesleğimizle ilgili düzenleme yapan yöneticilerin ve siyasetçilerin, gazetecilerin görüşlerini almak zorunda olduğunun da hukuki bir kanıtıdır.”

Gazeteciliğin korunması ve güçlenmesi için meslek örgütlerinin ortak mücadelesinin her zaman önemli sonuçlar verdiğini hatırlatan Nazmi Bilgin, hukuk devletinin bir gereği olarak yüksek yargının basın özgürlüğü ve gazetecilerin haklarını koruyan kararlarının uygulamaya konulması gerektiğini vurguladı.

Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu, Basın Kartı Yönetmeliği’nde yapılan ve meslek örgütlerinin eleştirilerine neden olan değişikliklerin “hukuki belirsizlik” içerdiğini hükme bağlamıştı. Bunun üzerine İletişim Başkanlığı “daha iyi bir yönetmelik” yapılacağını açıklamış ve 21 Mayıs 2021 tarihli Resmî Gazete’de söz konusu yeni yönetmelik yayımlanmıştı. Bunun üzerine Gazeteciler Cemiyeti, TGS ve TFMD ile birlikte Danıştay’a başvurmuş, dava dilekçesinde “Basın kartı verilmesinde ya da iptalinde idarenin keyfiliğine sebebiyet verecek şekilde, objektif ve hukuki öngörülebilirlik kriterlerden uzak kurallar konulduğu” vurgulanmış, yeni yönetmelik maddelerinin yürürlükte kalmasının Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Anayasa ihlali anlamına geldiği belirtilmişti. “Gazetecilik tanımı iktidarın tekeline bırakılmıştır” denilen başvuruda, “Yönetmelik, gazetecilerin mesleklerini gazetecilik ilke ve esasları çerçevesinde yapmalarına engel nitelikte çalışma ve ifade özgürlüğünü kısıtlayıcı, halkın haber alma hürriyetine ket vuran, kanaat sahibi olma hakkını engelleyen niteliktedir. Bu sebeple yönetmelikle düzenlenen muğlak, belirsiz, öngörülemez maddeler yargıya taşınmıştır” denilmişti.
Danıştay 10’uncu Dairesi meslek örgütlerinin başvurusu üzerinde açılan davaya konu olan tüm maddelerin yürürlüğünü, uygulanmaları durumunda telafisi güç veya imkânsız zararların doğacağı sonucuna vararak durdurdu. İletişim Başkanlığı’na verilen yetkinin sadece basın-yayın kuruluşu mensuplarına basın kartı düzenlemek olduğunu belirten Danıştay, kimlere kart verileceği ya da kartın iptal edilebileceği hallerin belirlenmesi konusunda idareye yetki verilmediğini vurguladı. Danıştay, Anayasa gereği bu konuların kanunla düzenlenmesi gerektiğini ve bunun da temel hak ve özgürlüklerle ilgili olduğunu belirtti. Kararda, “Basın kartının kazanılması ve iptaline ilişkin hükümlerin idarenin keyfiliğine izin vermeyecek şekilde sadece kanunla düzenlenebileceği, kanun dışında yönetmelik ve diğer alt düzenleyici işlemlerle bu konuda düzenleme yapılmasının hukuken mümkün olmadığı anlaşılmaktadır” denildi. Danıştay yukarıda özetlenen, yönetmeliğin 3’üncü maddesinin 1’inci fıkrasının yürütmesinin durdurulması halinde yönetmeliğin tamamının dayanaksız kalacağından hareket ederek, davaya konu olan tüm maddelerin yürütmesini durdurdu.